Trong mỗi công trình kiến trúc, sự hài hòa và cân đối giữa các yếu tố không gian luôn là yếu tố quan trọng quyết định vẻ đẹp và sự bền vững của nó. Một trong những nguyên tắc vô cùng quan trọng, được ứng dụng từ rất lâu trong thiết kế là tỷ lệ vàng trong kiến trúc. Không chỉ là một khái niệm toán học, tỷ lệ vàng đã trở thành một công thức tinh tế, giúp các kiến trúc sư tạo ra những không gian không chỉ đẹp mắt mà còn mang lại cảm giác thẩm mỹ dễ chịu, hoàn hảo.
MỤC LỤC
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc là gì?
Tỷ lệ vàng, hay còn gọi là The Golden Ratio, đóng vai trò thiết yếu trong thiết kế, tạo nên sự tinh tế và hài hòa cho các công trình. Đây không chỉ là một yếu tố thẩm mỹ mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với tính cân đối và đối xứng tự nhiên. Tỷ lệ này, được ký hiệu là φ (phi) và có giá trị khoảng 1,61803, là một khái niệm toán học được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực nghệ thuật như hội họa, nhiếp ảnh, thiết kế nội thất và đặc biệt là kiến trúc.
Tỷ lệ vàng kiến trúc có sự liên kết chặt chẽ với dãy số Fibonacci – một dãy số vô hạn bắt đầu với các số 0 và 1, và mỗi số tiếp theo là tổng của hai số trước đó. Dãy số này phát triển theo trình tự: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34,… Một điều thú vị trong dãy Fibonacci là tỷ lệ giữa các số liên tiếp luôn tiến gần đến giá trị 1,61803, ví dụ, khi chia mỗi số cho số trước nó trong dãy, kết quả dần tiến gần đến tỷ lệ vàng: 1/1 = 1, 2/1 = 2, 3/2 = 1,5, 5/3 = 1,6666, 8/5 = 1,6, 13/8 = 1,625, 21/13 = 1,61538, 34/21 = 1,61904.
Từ đó, tỷ lệ vàng không chỉ là công thức toán học đơn thuần, mà còn là chìa khóa giúp tạo ra các không gian hài hòa, đẹp mắt, thỏa mãn cảm nhận thẩm mỹ của con người.
Lịch sử hình thành tỷ lệ vàng kiến trúc
Hiểu biết về tỷ lệ vàng đã xuất hiện từ thời cổ đại, khi con người bắt đầu nghiên cứu và khám phá các quy luật tự nhiên về tính cân đối. Những hình ảnh quen thuộc trong thiên nhiên như hình dáng con người, vỏ ốc hay cánh hoa đều được tạo hóa sắp đặt theo một tỷ lệ hoàn hảo, mà qua thời gian, đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thiết kế. Từ rất sớm, họ đã áp dụng những quy tắc này vào các công trình kiến trúc để tạo ra sự hài hòa, cân đối và vẻ đẹp tự nhiên.
Một trong những công trình nổi bật nhất tuân theo tỷ lệ vàng chính là Đền Parthenon ở Hy Lạp. Được xây dựng vào thế kỷ 5 trước Công Nguyên trên đỉnh Acropolis, Đền Parthenon là ngôi đền thờ thần Athena, và đến nay, nó vẫn được coi là một trong những kiệt tác vĩ đại nhất của nền văn hóa phương Tây. Công trình này không chỉ là biểu tượng của nền văn minh Hy Lạp cổ đại mà còn là minh chứng cho sự tinh tế và tính toán chính xác trong thiết kế kiến trúc thời bấy giờ.
Vai trò của tỷ lệ vàng trong kiến trúc
Tỷ lệ vàng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thiết kế kiến trúc. Nó không chỉ tạo ra những công trình kiến trúc đẹp mắt, mà còn mang lại không gian ngoại thất và nội thất hài hòa, với những điểm nhấn sáng tạo đầy ấn tượng, biến mỗi công trình trở thành một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo.
Nhiều người tin rằng tỷ lệ vàng chính là sự thể hiện tài năng tuyệt vời của tự nhiên. Não bộ con người có xu hướng bị thu hút bởi những tác phẩm có yếu tố tỷ lệ vàng, vì bố cục được sắp xếp theo tỷ lệ này đem lại cảm giác hài hòa, dễ chịu, và khiến người ta cảm nhận được vẻ đẹp và sự hợp lý vốn có. Tỷ lệ vàng không chỉ xuất hiện trong kiến trúc mà còn được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực khác nhau như mỹ thuật, hội họa, nhiếp ảnh, sinh học và thiết kế nội thất.
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc được áp dụng thế nào?
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc ngoại thất
Trong kiến trúc, bất kỳ công trình nào có thể được chia thành các hình vuông hoặc hình chữ nhật đều có thể ứng dụng tỷ lệ xấp xỉ 1:1,61. Tỷ lệ vàng này được sử dụng để xác định các mối quan hệ giữa chiều rộng và chiều cao của các yếu tố trong thiết kế như tòa nhà, mái hiên, cột, sân, bậc thang, từ đó mang lại một tổng thể hài hòa và cân đối, đáp ứng đầy đủ nhu cầu thẩm mỹ và chức năng.
Việc áp dụng tỷ lệ vàng giúp tạo ra cảm giác dễ chịu và tự nhiên khi nhìn vào công trình, mang đến sự hài lòng thị giác cho người xem. Chính vì lý do này, những công trình kiến trúc cổ điển và tân cổ điển thường tỏa ra vẻ đẹp hài hòa và sang trọng, tạo nên sự ấn tượng mạnh mẽ nhưng vẫn đầy tinh tế.
>>Xem thêm: Báo giá thiết kế nội thất biệt thự chuẩn
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc nội thất
Trong thiết kế nội thất, tỷ lệ vàng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sự cân đối và hài hòa giữa các chi tiết trong không gian sống. Bằng cách áp dụng tỷ lệ này, các kiến trúc sư có thể lựa chọn và bố trí nội thất sao cho phù hợp với kích thước căn phòng, từ đó mang lại sự dễ chịu và thẩm mỹ cao. Tỷ lệ vàng không chỉ giúp xác định sự cân đối giữa các yếu tố mà còn hỗ trợ trong việc kết hợp màu sắc một cách hoàn hảo.
Bên cạnh con số 1,618, quy tắc 10-30-60 là một tỷ lệ vàng phổ biến được áp dụng trong thiết kế nội thất. Cụ thể, không gian nên được phối màu theo tỷ lệ: 60% màu chủ đạo (thường là màu tường, sàn), 30% màu phụ cho các yếu tố nội thất, và 10% còn lại dành cho những điểm nhấn trang trí nhỏ, tạo nên một không gian vừa ấm cúng vừa đầy sáng tạo.
Một số công trình tỷ lệ vàng trong kiến trúc
Công trình kiến trúc đền Parthenon Hy Lạp
Đây là một ngôi đền thờ thần Athena, được xây dựng vào thế kỷ 5 trước Công nguyên ở Hy Lạp. Các điêu khắc trang trí của ngôi đền làm từ đá cẩm thạch trắng, được coi như là đỉnh cao của nghệ thuật Hy Lạp cổ đại. Đền Parthenon là biểu tượng của sự kết thúc Hy Lạp cổ đại và của nền dân chủ Athena, và được đánh giá như là một trong những công trình văn hóa vĩ đại nhất thế giới.
Đền Taj Mahal tại Ấn Độ
Một trong 7 kỳ quan của thế giới, đền thờ Taj Mahal cũng là ví dụ điển hình ứng dụng tỉ lệ vàng trong xây dựng. Khi nhìn vào bức ảnh bên dưới, ta có thể thấy được sự cân xứng vô cùng tuyệt vời.
Lâu đài Neuschwanstein, Đức
Tòa lâu đài này được xây dựng vào năm 1868 và hoàn thành năm 1886. Đây là hình mẫu cho lâu đài trong phim hoạt hình nổi tiếng “Công chúa ngủ trong rừng” của Walt Disney. Kiến trúc bên ngoài được thiết kế căn chỉnh theo tỷ lệ vàng.
Tòa nhà Dancing House ở Séc
Căn nhà được hoàn thành vào năm 1996, trong quá trình xây dựng, thiết kế phi truyền thống của Dancing House đã gây tranh cãi bởi có hình dáng nổi bật giữa các tòa nhà Baroque, Gothic và Art Nouveau nổi tiếng. Tòa nhà được tính toán căn chỉnh đạt đến 66,87% theo tỷ lệ vàng.
Nhà thờ Florence, Italy
Nhà thờ được xây dựng vào năm 1296 và hoàn thành năm 1436. Đây là thành đường lớn nhất Italy, nổi bật bởi hệ mái vòm bằng gạch lớn nhất được xây dựng. Hình dáng thiết kế ngoại thất được căn chỉnh đạt 67,52% tỷ lệ vàng.
Tỷ lệ vàng trong kiến trúc đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra sự cân đối và hài hòa cho các công trình. Áp dụng tỷ lệ này giúp không gian trở nên thẩm mỹ và dễ chịu hơn. Đó là lý do tại sao tỷ lệ vàng luôn được ưa chuộng trong thiết kế kiến trúc, tạo nên những công trình đẹp mắt và hoàn hảo. Mọi thắc mắc xin vui lòng liên hệ với WEDO để được tư vấn và giải đáp chi tiết.
