Trường học là nơi nuôi dưỡng và phát triển trí tuệ của nhiều thế hệ trẻ, những mầm non tương lai của đất nước. Vì vậy việc thiết kế tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về PCCC là quan trọng, đảm bảo an toàn, cũng như mang đến sự an tâm cho phụ huynh, học sinh. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về các tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở, đặc biệt là các quy định liên quan đến an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC), nhằm giúp các kiến trúc sư nắm bắt và áp dụng hiệu quả trong quá trình xây dựng và cải tạo trường học.
MỤC LỤC
Phạm vi áp dụng
Tiêu chuẩn này đưa ra các yêu cầu chung cần tuân thủ trong quá trình thiết kế, xây dựng mới hoặc cải tạo các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông (sau đây gọi tắt là trường trung học). Điều này bao gồm cả các hạng mục công trình phục vụ cho cấp học trung học cơ sở và trung học phổ thông trong các trường phổ thông có nhiều cấp học.
Các trường chuyên biệt và các cơ sở giáo dục khác có thể tham khảo và áp dụng tiêu chuẩn này tùy theo tính chất và nhu cầu cụ thể của từng đơn vị. Trong quá trình thiết kế, cần xem xét các yếu tố như quy mô, vị trí, điều kiện địa lý, và nhu cầu thực tế của từng trường. . Tiêu chuẩn này đóng vai trò như một hướng dẫn, giúp các nhà thiết kế và quản lý dự án có cơ sở để thực hiện công việc một cách hiệu quả và bền vững, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành giáo dục.
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở chung
Quy hoạch trường phải tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn thiết kế về quy hoạch mạng lưới trường trung học trong khu vực và đồng thời đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Mỗi công trình khác nhau như mẫu thiết kế nhà vườn cấp 4 sẽ có tiêu chí cụ thể riêng.như Các chỉ tiêu quy hoạch tối thiểu được xác định như sau:
- Trường trung học cơ sở: Tối thiểu là 55 học sinh trên mỗi 1000 người dân.
- Trường trung học phổ thông: Tối thiểu là 40 học sinh trên mỗi 1000 người dân.
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về quy mô và số lớp học
Các trường trung học cơ sở cần phải có đủ các lớp tương ứng với cấp học và được thiết kế với quy mô tối đa là 45 lớp, mỗi lớp không vượt quá 45 học sinh. Quy định về số lớp tối thiểu như sau:
- Trường trung học cơ sở: Không ít hơn 8 lớp.
- Trường trung học phổ thông: Không ít hơn 15 lớp.
- Trường trung học phổ thông có nhiều cấp học: Không ít hơn 9 lớp.
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về bố trí điểm trường
Tùy thuộc vào điều kiện cụ thể của từng địa phương, có thể bố trí các điểm trường khác nhau để tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh đến trường:
- Trường trung học cơ sở: Không quá 2 điểm trường, mỗi điểm trường không ít hơn 3 lớp.
- Trường phổ thông có nhiều cấp học: Không quá 5 điểm trường; đối với trường có cấp tiểu học tại các xã thuộc vùng khó khăn, có thể bố trí không quá 8 điểm trường.
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về quy mô trường nội trú hoặc bán trú
Quy mô của các trường trung học có nội trú hoặc bán trú được xác định dựa trên tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về điều kiện cụ thể và phải tuân thủ nhiệm vụ thiết kế riêng. Đối với các trường phổ thông dân tộc nội trú, cần bố trí nhà công vụ cho giáo viên.
Phân khu riêng biệt
Trường phổ thông có nhiều cấp học phải được phân khu riêng biệt cho các khối học tập và nhà vệ sinh theo từng cấp học theo tiêu chuẩn. Đây cũng là tiêu chuẩn cho mẫu nhà ống 4 tầng. Tỷ lệ giữa các cấp học phụ thuộc vào quy mô và yêu cầu thực tế tại nơi xây dựng. Các yêu cầu về cơ sở vật chất phải tuân thủ các quy định hiện hành.
Đảm bảo an toàn và sức khỏe
Các yêu cầu về đảm bảo an toàn và sức khỏe của học sinh, giáo viên phải tuân thủ quy định hiện hành. Khi thiết kế và xây dựng trường trung học, cần phải:
- Đảm bảo không gian học tập thoáng đãng, ánh sáng đầy đủ, và hệ thống thông gió tốt.
- Trang bị đầy đủ các thiết bị phòng cháy chữa cháy, lối thoát hiểm, và các biện pháp an toàn khác.
- Xây dựng hệ thống nhà vệ sinh sạch sẽ, tiện nghi và phân biệt rõ ràng giữa các khu vực dành cho nam và nữ.
- Bố trí các khu vực sinh hoạt, vui chơi giải trí cho học sinh một cách hợp lý và an toàn.
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về an toàn PCCC
Tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở về thiết kế hệ thống PCCC
Trong thiết kế hệ thống PCCC cho trường trung học cơ sở, việc tuân thủ TCVN 2622:1995 là bắt buộc. Hệ thống này phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trước khi triển khai. Đối với các trường học có kiến trúc hợp khối, sàn và tường ngăn giữa các phòng học cần được xây dựng bằng vật liệu có giới hạn chịu lửa ít nhất là 45 phút. Điều này giúp ngăn chặn lửa lan nhanh và tạo điều kiện thuận lợi cho công tác cứu hộ khi có sự cố xảy ra.
Hệ thống cấp nước chữa cháy
Hệ thống PCCC cần có bể nước dự trữ và hệ thống bơm đảm bảo áp lực nước chữa cháy tại những điểm xa nhất của trường theo tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở. Trong trường hợp nguồn nước không đảm bảo về lưu lượng và áp suất, việc có bể nước dự trữ sẽ là giải pháp tối ưu. Lượng nước dự trữ phải đủ cho nhu cầu chữa cháy lớn nhất trong vòng 3 giờ, đảm bảo rằng công tác chữa cháy có thể diễn ra liên tục và hiệu quả.
Lối thoát hiểm
Một yếu tố quan trọng khác trong thiết kế PCCC là lối thoát hiểm. Chiều rộng tối thiểu của lối đi, hành lang, cửa đi và vế thang trên đường thoát nạn phải được quy định rõ ràng. Những tiêu chuẩn này thường được liệt kê chi tiết trong các bảng hướng dẫn, như Bảng 5 trong TCVN 2622:1995. Việc đảm bảo các lối thoát hiểm luôn thông thoáng và dễ tiếp cận là điều kiện tiên quyết để giảm thiểu nguy cơ thương vong khi có sự cố cháy nổ xảy ra.
Yêu cầu về công tác hoàn thiện
Sự hài hòa trong thiết kế mặt ngoài
Thiết kế mặt ngoài của trường cần cân bằng tốt giữa các yếu tố như vật liệu, màu sắc, và chi tiết trang trí để hòa nhập hoàn hảo với cảnh quan khu vực và phù hợp với chức năng của công trình, tuân thủ các quy định trong TCVN 5674 và TCVN 7958.
Đảm bảo an toàn cho kiến trúc
Công tác hoàn thiện không chỉ giới hạn trong và ngoài công trình mà còn bao gồm cả sân vườn, tường rào, và cổng trường theo tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở. Biển hiệu tên trường cũng phải tuân thủ đúng quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Vật liệu phù hợp, đạt tiêu chuẩn
Mặt tường trong và ngoài nhà phải sử dụng vật liệu nhẵn phẳng để dễ dàng làm sạch. Trần và sàn nhà cũng cần được làm mịn, ít gờ chỉ, giảm thiểu các rò rỉ và độ ẩm. Các vật liệu hoàn thiện phải đáp ứng yêu cầu về độ bền, an toàn, và dễ làm sạch, đồng thời phải phòng chống mối mọt và không bị biến dạng dưới điều kiện khí hậu, tuân thủ các yêu cầu mỹ thuật.
Đảm bảo an toàn vệ sinh
Sàn và nền phòng vệ sinh cần đảm bảo có độ dốc phù hợp (từ 1% đến 2% về phía hố thu), lát bằng vật liệu không trơn trượt, không thấm nước và dễ dàng vệ sinh.
>>> Xem thêm: Tiêu chuẩn thiết kế trường đại học đạt chất lượng quốc tế
Thiết kế phần mái
Phần mái cần được thiết kế chống nóng, chống ồn, chống thấm, chống ăn mòn, chống mưa hắt và chịu được gió bão.
Thiết kế sân vườn
Sân vườn và vườn cây bãi cỏ phải được bố trí đúng vị trí và lựa chọn cây cối phù hợp để đáp ứng yêu cầu sinh hoạt chung của học sinh, không trồng các loại cây thu hút côn trùng gây phiền toái.
Việc tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế trường trung học cơ sở theo TCVN 8794 là một trách nhiệm đạo đức đối với sự an toàn và phát triển của học sinh. Chúng ta cần tiếp tục nâng cao nhận thức và thực hiện đúng đắn các tiêu chuẩn thiết kế, từ đó tạo nên những ngôi trường trung học cơ sở an toàn, hiện đại và đáng tự hào.
