Tiêu chuẩn độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa

Độ lún trong xây dựng nhà cửa là hiện tượng tất yếu khi nền móng công trình chịu tải trọng và dần thích nghi với điều kiện địa chất. Tuy nhiên, độ lún vượt quá giới hạn cho phép có thể gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an toàn, chất lượng và tuổi thọ công trình. Vậy đâu là tiêu chuẩn về độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa? Những nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này và giải pháp khắc phục hiệu quả ra sao? Hãy cùng WEDO tìm hiểu ngay sau đây.

Độ lún công trình là gì?

Lún công trình là hiện tượng nền móng và kết cấu công trình bị hạ thấp xuống so với vị trí ban đầu do chịu tải trọng từ toàn bộ công trình. Hiện tượng này thường diễn ra trong giai đoạn đầu sau khi công trình hoàn thành, sau đó sẽ ổn định theo thời gian. Tuy nhiên, nếu nền đất yếu hoặc móng công trình không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, quá trình lún có thể kéo dài, gây ra những hệ lụy nguy hiểm cho công trình.

Có hai dạng lún công trình phổ biến:

1. Lún đều: Đây là hiện tượng nền móng toàn bộ công trình lún đồng đều, không gây ra sự chênh lệch giữa các khu vực. Mặc dù công trình bị hạ thấp nhưng kết cấu vẫn đảm bảo an toàn vì không xảy ra biến dạng cục bộ.
2. Lún lệch: Đây là tình trạng nền móng lún không đồng đều, dẫn đến sự chênh lệch cao độ giữa các phần của công trình. Lún lệch vô cùng nguy hiểm, có thể gây ra nứt tường, nghiêng cột, biến dạng kết cấu, thậm chí đe dọa đến sự an toàn và tính mạng nếu không kịp thời khắc phục.

Tiêu chuẩn về độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa

Trong lĩnh vực xây dựng,  độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa là yếu tố quan trọng đảm bảo tính ổn định và an toàn cho công trình. Theo Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 9360:2012, giới hạn độ lún được quy định cụ thể như sau:

• Công trình nhà dân dụng: Độ lún tối đa không vượt quá 8 cm. Đây là mức giới hạn được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo sự an toàn và tuổi thọ cho các công trình nhà ống 4 tầng thông thường.
• Công trình nhà công nghiệp: Độ lún cho phép lớn hơn, lên tới 20 cm, do đặc thù các công trình này thường có tải trọng nặng, kích thước lớn và hệ thống nền móng đặc biệt chịu lực cao.

Việc kiểm soát độ lún được dựa trên các yếu tố như khả năng chịu tải của nền đất, trọng lượng công trình, và tác động của môi trường. Nếu vượt quá tiêu chuẩn cho phép, tình trạng nứt tường, sụt lún sàn, hoặc nghiêng công trình sẽ xuất hiện, gây nguy hiểm nghiêm trọng. Để hạn chế tình trạng này, việc giám sát thi công, đánh giá địa chất công trình và xử lý nền móng kịp thời là vô cùng cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng và tuổi thọ của công trình xây dựng.

Phương pháp xác định độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa

Quy định chung trong đo độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa

Đo độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa là công tác kỹ thuật quan trọng, giúp đánh giá chính xác sự ổn định của công trình và phát hiện kịp thời các biến dạng trong quá trình thi công cũng như sử dụng. Để thực hiện đo lún hiệu quả, cần tuân thủ các quy định chung như sau:

• Khảo sát nền đất và đánh dấu mốc quan trọng:
  Trước khi tiến hành đo lún, cần khảo sát loại đất nền, đánh dấu và xác định các mốc chuẩn quan trọng trên công trình. Những mốc này sẽ là cơ sở để tính toán và đo đạc độ lún một cách chính xác và khách quan nhất.
• Thời gian đo đạc:
  Việc đo độ lún được thực hiện ngay sau khi hoàn thành phần móng công trình. Việc theo dõi độ lún phải tiến hành định kỳ và liên tục trong suốt giai đoạn thi công và vận hành công trình.
• Tần suất đo độ lún:
  Số lần đo độ lún không bị giới hạn, tùy thuộc vào yêu cầu của công trình. Khi kết quả đo đạt đến độ lún ổn định, việc đo lún có thể tạm dừng. Nếu kết quả không đạt yêu cầu, cần xác định nguyên nhân và triển khai biện pháp khắc phục kịp thời.
• Phân loại độ lún:
  Độ lún được chia thành hai loại:
  1. Độ lún tuyệt đối: Là sự thay đổi vị trí theo chiều thẳng đứng của các điểm mốc so với vị trí ban đầu.
  2. Độ lún tương đối: Là sự chênh lệch về độ lún giữa các điểm mốc trên công trình.
• Yêu cầu về thiết bị đo:
  Các thiết bị và dụng cụ đo đạc phải đảm bảo yêu cầu kỹ thuật về độ chính xác, được kiểm định và hiệu chuẩn trước khi sử dụng.

Phương pháp đo độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa

Hiện nay, để đánh giá chính xác tình trạng lún và biến dạng của công trình, các phương pháp đo lún chuyên nghiệp, hiện đại được áp dụng như sau:

Phương pháp đo cao hình học

Đây là phương pháp phổ biến và dễ thực hiện nhất. Máy thủy chuẩn và mia Invar được sử dụng để xác định độ cao của các mốc chuẩn trên công trình theo chu kỳ nhất định.

• Cách thực hiện: Đo độ cao tại các vị trí mốc chuẩn ở nhiều thời điểm khác nhau. Sự chênh lệch độ cao giữa các lần đo sẽ phản ánh mức độ lún của công trình.
• Ưu điểm: Đơn giản, chi phí thấp, độ chính xác cao.
• Nhược điểm: Phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và địa hình.

Phương pháp đo lún bằng cảm biến điện tử

Cảm biến đo độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa được gắn tại các vị trí quan trọng trên công trình, có khả năng ghi nhận sự thay đổi vị trí của các điểm mốc và gửi dữ liệu về hệ thống điều khiển trung tâm.

• Cách thực hiện: Cảm biến đo lún hoạt động liên tục, cho phép theo dõi độ lún theo thời gian thực.
• Ưu điểm: Độ chính xác cao, giám sát tự động 24/7.
• Nhược điểm: Chi phí đầu tư thiết bị lớn, yêu cầu kỹ thuật lắp đặt cao.

Phương pháp trắc địa

Phương pháp này sử dụng các thiết bị trắc địa tiên tiến như máy toàn đạc điện tử, máy GPS để đo và phân tích sự lún của công trình.

• Cách thực hiện: Sử dụng các trạm đo trắc địa để theo dõi tọa độ và độ cao của các điểm mốc.
• Ưu điểm: Ứng dụng cho các công trình lớn như tòa nhà cao tầng, cầu đường, thủy lợi.
• Nhược điểm: Đòi hỏi kỹ thuật viên có trình độ cao và thiết bị hiện đại.

Trình tự thao tác đo độ lún tại một trạm

Đặt chân máy

• Chân máy thủy chuẩn cần được đặt chắc chắn và thăng bằng.
• Hai chân máy được đặt song song với đường đo, chân còn lại vuông góc với hai chân kia, tạo thành thế chân chữ A vững chãi.
• Vị trí đặt chân máy cần chắc chắn, tránh rung lắc hoặc sụt lún.
• Trọng lượng chân máy tối thiểu cần đạt 6kg để đảm bảo độ ổn định khi đo đạc.

Lắp máy và cân bằng

• Lắp máy thủy chuẩn vào chân máy thông qua ốc nối.
• Sử dụng ba ốc cân trên máy và quan sát bọt nước trên ống thủy để điều chỉnh máy về trạng thái cân bằng.
• Độ lệch của bọt nước không được vượt quá hai vạch chia trên ống thủy.

Kiểm tra kết quả đo

Đối với cấp I và cấp II:

• Đọc và ghi số trên mia theo thang chính và thang phụ.
• Hiệu số giữa các số đọc phải nằm trong giới hạn cho phép (0,1 mm). Nếu vượt quá, cần đo lại.
• Tính toán chênh cao nhân đôi theo mia trước và mia sau. Chênh lệch không được quá 0,2 mm.

Đối với cấp III:

• Đọc số trên mặt đỏ và mặt đen của mia, tính tổng chênh cao trung bình.
• Độ chênh lệch giữa hai giá trị không được vượt quá 2 mm.
• Khi sử dụng mia Invar và máy thủy chuẩn H1, H2, hiệu chênh cao không được vượt quá 1,5 mm.
• Kết quả đo được kiểm tra lại bằng cách so sánh chỉ giữa và nửa tổng của chỉ trên và chỉ dưới. Độ lệch không vượt quá 3 mm.

Xử lý và tổng hợp kết quả đo

Sau khi hoàn thành đo đạc, các số liệu thu được sẽ được xử lý, phân tích và lập thành báo cáo tổng hợp. Báo cáo sẽ nêu rõ độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa, các biến dạng và đề xuất giải pháp khắc phục (nếu có).

Nguyên nhân gây ra hiện tượng lún công trình

Hiện tượng lún sụt công trình xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ yếu liên quan đến nền móng, tải trọng và môi trường xung quanh. Dưới đây là những yếu tố thường gặp gây ra tình trạng này:

1. Nền đất yếu và thiếu ổn định
Nền đất không đồng nhất hoặc có khả năng chịu tải kém như đất bùn, đất sét nhão hoặc khu vực đất san lấp không được gia cố đúng cách sẽ khiến công trình dễ bị lún sụt. Các biện pháp cải tạo nền đất không triệt để sẽ làm tăng nguy cơ lún ngay từ giai đoạn đầu thi công.

2. Phân bổ tải trọng thiếu đồng đều
Việc thiết kế và thi công khiến tải trọng của công trình dồn không đều lên móng sẽ tạo ra lực ép cục bộ lớn hơn tại một số điểm. Hậu quả là công trình dễ xuất hiện lún lệch, ảnh hưởng nghiêm trọng đến độ bền và an toàn.

3. Biến đổi mực nước ngầm
Sự sụt giảm mực nước ngầm do khai thác quá mức hoặc thay đổi điều kiện tự nhiên khiến đất mất liên kết và nén chặt lại, gây ra hiện tượng lún đất kéo theo sự lún sụt của công trình.

4. Móng thi công sai kỹ thuật
Móng không được thiết kế phù hợp với địa chất hoặc quy trình thi công kém chất lượng như chọn sai vật liệu, thi công ẩu sẽ làm công trình thiếu khả năng chống lún hiệu quả.

Giải pháp tối ưu ngăn ngừa và khắc phục hiện tượng lún công trình

Để bảo đảm sự bền vững và an toàn cho công trình, việc phòng tránh và xử lý tình trạng lún cần được thực hiện nghiêm ngặt với các giải pháp sau:

1. Thực hiện khảo sát địa chất chuyên sâu: Trước khi khởi công, cần tiến hành khảo sát địa chất để nắm rõ tính chất và khả năng chịu tải của nền đất, từ đó thiết kế móng phù hợp, tránh rủi ro lún không mong muốn.
2. Lựa chọn kết cấu móng tối ưu: Dựa trên tải trọng công trình và đặc điểm đất nền, sử dụng loại móng thích hợp như móng băng, móng bè hoặc móng cọc để phân phối lực đều và tăng cường ổn định.
3. Gia cố nền đất yếu: Áp dụng các kỹ thuật xử lý nền như đầm nén chặt, đóng cọc bê tông, khoan cọc nhồi hoặc bơm xi măng để cải thiện khả năng chịu lực của đất nền yếu.
4. Kiểm soát tải trọng công trình: Tải trọng cần được tính toán và phân bố đồng đều trên toàn bộ hệ thống móng nhằm tránh hiện tượng lún lệch nguy hiểm.
5. Quan trắc lún thường xuyên: Giám sát, đo đạc định kỳ độ lún của công trình để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường và khắc phục sớm, đảm bảo công trình luôn ổn định và an toàn.

>>> Xem thêm: Quy chuẩn xây dựng nhà ở riêng lẻ theo tiêu chuẩn quốc gia

Việc kiểm soát độ lún cho phép trong xây dựng nhà cửa đóng vai trò then chốt để đảm bảo công trình bền vững và an toàn lâu dài. Tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật, áp dụng biện pháp thi công thích hợp và thực hiện giám sát thường xuyên là chìa khóa hạn chế rủi ro. Nếu bạn đang cần tư vấn hay giải pháp xây dựng phù hợp, hãy liên hệ ngay với WEDO để được hỗ trợ kịp thời và tối ưu nhất!

 

SỰ KIỆN ĐƯỢC YÊU THÍCH