Bạn có bao giờ để ý những thanh ngang nằm trên cửa sổ, cửa ra vào hay ô thông gió trong các công trình xây dựng? Đó chính là lanh tô – một bộ phận quan trọng giúp chịu lực và đảm bảo kết cấu vững chắc cho công trình. Nếu bạn chưa hiểu rõ lanh tô là gì, có những loại nào và cấu tạo ra sao, hãy cùng WEDO khám phá ngay qua bài viết dưới đây!
MỤC LỤC
Lanh tô là gì?
Lanh tô là một bộ phận kết cấu quan trọng trong xây dựng, đóng vai trò như một dầm chịu lực, giúp phân bổ tải trọng của tường phía trên các ô cửa, cửa sổ. Nhờ có lanh tô, các lỗ mở trên tường được duy trì ổn định, tránh sụp đổ hoặc nứt vỡ do áp lực từ trọng lực. Bộ phận này không chỉ đảm bảo độ bền vững cho công trình mà còn góp phần định hình thẩm mỹ tổng thể, giúp các khung cửa đạt sự hài hòa trong thiết kế kiến trúc.
Phân loại lanh tô
Lanh tô gạch
Lanh tô gạch là lựa chọn phổ biến trong các công trình có khẩu độ nhỏ hơn 1m, chủ yếu chịu lực nén. Độ dày của lanh tô gạch dao động từ 10 – 20cm, tùy theo yêu cầu kết cấu. Có ba kiểu xây phổ biến: xây thẳng, xây cuốn vành và xây bán nguyệt. Trong đó, kiểu xây bán nguyệt đòi hỏi kỹ thuật cao nhất do phải đảm bảo độ cong chính xác.
Lanh tô gạch phù hợp với những công trình có tải trọng nhẹ, ít chịu lực uốn, mang lại tính thẩm mỹ cao nhờ sự đồng bộ với kết cấu tường bao xung quanh. Tuy nhiên, khi áp dụng phương án này, cần đảm bảo vữa xây có chất lượng tốt, tránh hiện tượng nứt vỡ hoặc mất ổn định.
Lanh tô gạch cốt thép
Lanh tô gạch cốt thép được thi công tương tự lanh tô gạch thông thường nhưng có bổ sung cốt thép để tăng cường khả năng chịu lực. Kết cấu bao gồm một lớp thép có đường kính tối thiểu 6mm hoặc thép bản 20x1mm, được đặt sâu vào tường ít nhất 1 – 1,5 viên gạch. Sau khi xây xong, bề mặt lanh tô sẽ được phủ một lớp vữa xi măng dày 2 – 3cm nhằm bảo vệ thép khỏi ăn mòn.
Lanh tô gạch cốt thép phù hợp với các khẩu độ nhỏ hơn 2m, không chịu lực động mạnh. Tuy nhiên, khả năng chịu tải của loại này vẫn khá hạn chế, chủ yếu chỉ hỗ trợ những kết cấu có tải trọng nhẹ. Khi thi công, cần đảm bảo thép được đặt đúng vị trí và không bị rỉ sét để duy trì độ bền lâu dài.
Lanh tô cuốn
Lanh tô cuốn thường được áp dụng cho những công trình có yêu cầu kết cấu đặc biệt. Dựa vào hình dạng thi công, loại này được chia thành ba kiểu: cuốn thẳng, cuốn lược và cuốn tròn ½.
- Lanh tô cuốn thẳng: Gạch được xây theo phương nghiêng hai bên, viên giữa đặt thẳng đứng. Nếu dùng gạch thông thường, có thể không cần chặt xén mà vẫn đảm bảo độ nghiêng cần thiết. Kiểu lanh tô này phù hợp với cửa có khẩu độ khoảng 1,25m, giúp phân bổ lực đều, hạn chế nứt vỡ.
- Lanh tô cuốn vành lược: Hình dạng là một đoạn cung tròn, bán kính tối thiểu bằng ½ chiều rộng cửa. Gạch xây theo dạng này có độ cong lớn, thường phải dùng gạch xiên góc để đảm bảo kết cấu vững chắc. Lanh tô cuốn vành lược không chỉ tạo hiệu ứng thẩm mỹ đẹp mắt mà còn giúp giảm áp lực lên phần tường phía trên, phù hợp với các công trình kiến trúc cổ điển hoặc phục dựng.
Lanh tô gỗ
Gỗ từng là vật liệu chủ đạo trong xây dựng lanh tô nhờ tính dễ gia công và khả năng chịu lực tương đối. Những thanh gỗ chất lượng cao, sau khi được phủ hắc ín ở hai đầu, sẽ được chôn trực tiếp vào tường để tăng độ bền.
Tuy nhiên, với sự phát triển của kỹ thuật xây dựng, lanh tô gỗ dần mất đi vị thế do chi phí ngày càng cao và tuổi thọ hạn chế. Mặc dù mang lại vẻ đẹp tự nhiên, loại lanh tô này ít được sử dụng trong công trình hiện đại vì gỗ dễ cong vênh, mục nát và không đáp ứng được yêu cầu chịu lực lâu dài như các vật liệu mới.
Lanh tô đá
Lanh tô đá thường xuất hiện ở những khu vực giàu tài nguyên đá, tận dụng độ bền cao của loại vật liệu này. Với độ dày tối thiểu khoảng 15cm, lanh tô đá có thể chịu lực tốt và vượt được các nhịp dài đến 2m. Tuy nhiên, nhược điểm lớn nhất của nó là khả năng chịu kéo rất kém, dễ nứt vỡ nếu không được gia cố hợp lý.
Khi sử dụng lanh tô đá, chủ đầu tư cần tính toán kỹ về tải trọng và kết cấu để đảm bảo an toàn. Mặc dù mang đến vẻ đẹp cổ điển và sang trọng, loại lanh tô này chủ yếu được dùng trong các công trình kiến trúc đặc thù như đền, chùa hoặc nhà cổ.
Lanh tô bê tông cốt thép
Lanh tô bê tông cốt thép được sử dụng rộng rãi nhờ khả năng chịu lực vượt trội và độ bền cao. Loại lanh tô này có thể thi công theo hai cách: đổ tại chỗ hoặc sử dụng cấu kiện đúc sẵn. Khi đổ tại chỗ, kích thước, số lượng cốt thép và chiều cao lanh tô được tính toán dựa trên tải trọng và độ dày tường.
>>> Xem thêm: 4 loại vết nứt cột nhà & biện pháp gia cố phù hợp
Nếu tường dày 1,5 gạch, lanh tô có thể được thiết kế dạng chữ L để tăng độ ổn định. Ngoài ra, lanh tô bê tông cốt thép còn kết hợp với sàn và ô văng, giúp phân tán tải trọng hiệu quả hơn.
Lanh tô đúc sẵn
Lanh tô đúc sẵn được sản xuất theo tiêu chuẩn với kích thước bội số của ½ viên gạch, có độ dày tương ứng 1, 2 hoặc 3 hàng gạch. Chiều rộng linh hoạt từ ½ gạch đến 1,5 gạch, phù hợp với nhiều loại tường khác nhau.
Ưu điểm lớn nhất của lanh tô đúc sẵn là rút ngắn thời gian thi công đáng kể, giúp tiết kiệm nhân công và đảm bảo chất lượng đồng đều. Do đó, nó được ứng dụng phổ biến trong các công trình dân dụng và công nghiệp, đặc biệt là những dự án yêu cầu tiến độ nhanh và chi phí hợp lý.
Bài viết trên đã giải đáp lanh tô là gì. Theo đó, lanh tô không chỉ đóng vai trò chịu lực mà còn góp phần đảm bảo độ bền vững cho công trình. Việc lựa chọn loại lanh tô phù hợp sẽ giúp tối ưu kết cấu và tuổi thọ của ngôi nhà. Đừng quên theo dõi thêm các bài viết của chúng tôi để cập nhật nhiều kiến thức hữu ích về xây dựng nhé!
