Gỗ Xá Xị là một trong những loại gỗ quý hiếm với mùi thơm đặc trưng, ngày càng được ưa chuộng trong các lĩnh vực mỹ phẩm, dược phẩm và thực phẩm. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao, loại gỗ còn đóng vai trò quan trọng trong bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên quý báu. Trong bài viết này, WEDO sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về gỗ Xá Xị, cũng như giá trị của nó trên thị trường hiện nay.
MỤC LỤC
Giới thiệu về gỗ Xá Xị
Đặc điểm cây Xá Xị
Cây Xá Xị, hay còn được gọi là cây vù hương hoặc cây re hương, mang tên khoa học Cinnamomum parthenoxylon Meisn và thuộc họ Nguyệt quế. Loại cây này nổi bật với hương thơm đặc trưng, tương tự như nước Xá Xị đóng chai, khiến nó trở thành một trong những loài cây được ưa chuộng trong cả lĩnh vực tự nhiên và kinh tế.
Đặc điểm hình thái
Cây Xá Xị là cây gỗ lớn, thường xanh, đạt chiều cao từ 20 đến 30 mét với đường kính thân từ 70 đến 90 cm. Thân cây có màu nâu đen khi khô và vỏ cây nhẵn. Lá của cây mọc cách, dài, hình trứng, dài khoảng 9-11 cm và rộng từ 4 đến 5 cm, với gân bên 4-7 đôi và gân giữa lồi ở mặt dưới, thót nhọn về 2 đầu.
Hoa của cây Xá Xị xuất hiện thành chùy ở nách lá, dài từ 6 đến 12 cm, phủ lông mịn và có màu nâu nhạt. Cụm hoa có 6 thùy, có lông dài từ 1,5 đến 2 mm, tạo nên vẻ ngoài độc đáo. Quả của cây là loại quả hình cầu, đường kính khoảng 8-10 mm, gắn liền với ống bao hoa hình chén.
Mùa hoa và sự phân bố
Cây Xá Xị nở hoa từ tháng 1 đến tháng 5 và cho quả từ tháng 6 đến tháng 9. Loại cây này chủ yếu phát triển trong rừng rậm nhiệt đới thường xanh, nơi có độ ẩm cao trên núi đất hoặc núi đá vôi, từ độ cao 100 đến 600 mét. Cây phân bố rộng rãi ở các vùng rừng nhiệt đới của Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ và một số nước Đông Nam Á khác. Tại Việt Nam, cây Xá Xị phát triển chủ yếu tại Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Bắc Giang, Quảng Trị và Đà Nẵng.
Giá trị kinh tế và bảo tồn
Cây Xá Xị mang lại giá trị kinh tế cao nhờ vào gỗ tốt, không mối mọt, thường được sử dụng trong các ngành xây dựng, đóng tàu và làm tà vẹt. Ngoài ra, lá, vỏ và rễ cây cũng có thể chiết xuất tinh dầu với nhiều ứng dụng hữu ích trong công nghiệp. Tuy nhiên, do sự khai thác mạnh mẽ và thiếu ý thức bảo vệ, cây Xá Xị đang dần trở nên hiếm hoi và khó tìm thấy những cây trưởng thành trong tự nhiên.
Gỗ Xá Xị: Đặc điểm và phân loại
Gỗ Xá Xị là một loại gỗ quý thuộc nhóm II trong hệ thống phân loại gỗ tại Việt Nam, bao gồm tổng cộng 8 nhóm gỗ khác nhau. Với đặc tính cao cấp và giá trị lớn, loại gỗ này nổi bật bởi vân gỗ mịn màng, màu sắc đỏ sẫm, vàng nhạt pha lẫn sắc xanh tinh tế.
Có hai loại gỗ Xá Xị phổ biến: Xá Xị đỏ và Xá Xị xanh. Hai loại này có cấu tạo và tính chất giống nhau, sự khác biệt chủ yếu nằm ở màu sắc.
Loại gỗ này xếp thứ 4 trong danh sách 6 loại gỗ thơm nhất Việt Nam, sau Trầm Hương, Ngọc Am và Hoàng Đàng. Đặc biệt, gỗ Xá Xị còn có khả năng tiết tinh dầu, mang đến mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu, góp phần làm gia tăng giá trị và tính thẩm mỹ của sản phẩm.
Chất lượng của gỗ Xá Xị
Gỗ Xá Xị nổi bật với khả năng bền bỉ theo thời gian và khả năng thích ứng cao với môi trường. Dưới tác động của nhiệt độ và độ ẩm, gỗ tự nhiên tiết ra tinh dầu để bảo vệ khỏi nứt nẻ và mối mọt. Đặc điểm này không chỉ giúp gỗ duy trì độ bền mà còn giữ cho sản phẩm luôn mới mẻ, lâu dài.
Về mặt thẩm mỹ, gỗ Xá Xị sở hữu đường vân đẹp mắt, sắc nét và màu sắc tự nhiên sáng bóng. Chính những ưu điểm này giúp gỗ được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất nội thất cao cấp, tạo nên không gian sang trọng và ấm cúng.
Điểm đặc biệt của loại gỗ này là khả năng tỏa hương thơm tự nhiên nhẹ nhàng. Hương thơm này giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và đồng thời xua đuổi côn trùng như muỗi, gián, kiến. Ngoài ra, các bộ phận của gỗ Xá Xị, như tinh dầu, lá và củ, đã từng được khai thác để phục vụ cho y học cổ truyền.
1 kg gỗ Xá Xị bao nhiêu tiền?
Gỗ Xá Xị được biết đến với vẻ đẹp tự nhiên và chất lượng tuyệt vời, nhưng đi kèm với đó là giá thành không hề rẻ. Mức giá của gỗ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại gỗ, kích thước và độ quý hiếm của sản phẩm.
Hiện nay, giá gỗ Xá Xị có sự chênh lệch lớn. Với những loại gỗ tạp, giá bán trên thị trường dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng mỗi kg. Trong khi đó, gỗ Xá Xị nguyên khối hoặc cao cấp, thường được khai thác từ những gốc cây lớn và quý hiếm, có thể đạt mức giá hàng chục triệu đồng 1 kg. Điều này xuất phát từ việc gỗ Xá Xị ngày càng khan hiếm, đồng thời bị hạn chế khai thác do quy định nghiêm ngặt.
Trên thị trường, gỗ Xá Xị phổ biến nhất là các gốc nhỏ được người dân đào để bán cho các xưởng chế tác mỹ nghệ. Những gốc đẹp, nhỏ nhưng chất lượng thường có giá từ 500.000 – 1.000.000 đồng một gốc.
Ứng dụng của gỗ Xá Xị trong đời sống
Chế tác đồ thủ công mỹ nghệ và đồ trang sức phong thủy
Gỗ Xá Xị với mùi hương đặc trưng và vẻ đẹp tự nhiên, thường được sử dụng trong chế tác đồ thủ công mỹ nghệ và các sản phẩm phong thủy. Từ tượng Phật Di Lặc, tượng Phúc Lộc Thọ, đến vòng tràng hạt, tất cả đều thể hiện sự tinh tế và ý nghĩa sâu sắc. Việc chế tác từ gỗ yêu cầu tay nghề cao, bởi vì không phải ai cũng có thể tạo ra những sản phẩm hoàn hảo từ loại gỗ này.
Mỗi chi tiết nhỏ đều cần được chăm chút kỹ lưỡng để bảo tồn mùi hương tự nhiên và che đi những khiếm khuyết nhỏ. Điển hình như pho tượng Phúc Lộc Viên Mãn tại chợ hoa Tết Thanh Hóa năm 2019, có trọng lượng 3,5 tấn, thể hiện sự kỳ công và giá trị tinh thần của loại gỗ này.
Sử dụng làm thuốc chữa bệnh
Theo y học cổ truyền, gỗ Xá Xị có tính ấm, hơi đắng và cay, với nhiều công dụng chữa bệnh hiệu quả. Rễ và thân gỗ giúp ôn trung, tán hàn, tiêu thực hóa trệ, trong khi lá có tác dụng cầm máu, còn quả có khả năng giải biểu và thoát nhiệt.
>>> Xem thêm: Gỗ xoan đào có tốt không? Những điều bạn cần biết
Tại Trung Quốc, gỗ Xá Xị được sử dụng để điều trị nhiều bệnh lý như cảm cúm, đầy bụng, đau dạ dày, viêm khớp, và ho gà. Tinh dầu và dầu hạt gỗ cũng được ứng dụng để chữa trị các bệnh về xương khớp, làm dịu cơn đau tê thấp hiệu quả.
Sử dụng làm đồ nội thất
Với tính thẩm mỹ vượt trội và độ bền lâu dài, gỗ Xá Xị thường được ưa chuộng trong việc sản xuất các sản phẩm nội thất cao cấp như bàn ghế, tủ, vật trang trí. Sản phẩm nội thất từ loại gỗ này thể hiện sự sang trọng và độc đáo cho nhà 2 tầng, song vì giá trị kinh tế cao và tính hiếm của loại gỗ này, không phải ai cũng có thể sở hữu. Một trong những ứng dụng phổ biến là bàn trà gỗ nguyên tấm, nổi bật bởi vẻ đẹp tự nhiên và mùi hương đặc trưng.
Gỗ Xá Xị không chỉ là một tài nguyên quý giá mà còn là biểu tượng của sự bền vững và giá trị kinh tế. Nếu bạn đang quan tâm đến việc sở hữu hoặc đầu tư vào gỗ Xá Xị, hãy tìm hiểu thêm và đồng hành cùng WEDO để khám phá thêm những thông tin chi tiết và hữu ích về loại gỗ đặc biệt này.