Thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) là một trong những yếu tố quan trọng trong việc bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản trong các công trình xây dựng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy chi tiết, bao gồm các hệ thống cảnh báo cháy, chữa cháy và báo động, nhằm mang đến một môi trường an toàn và đáng tin cậy.
MỤC LỤC
- 1 Hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy – 9 Bước tiêu chuẩn
- 2 Quy chuẩn hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy
- 3 Những điều cần lưu ý khi tham khảo hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy
- 4 Yêu cầu cơ bản cho việc thiết kế, thi công PCCC
- 5 Các hệ thống khi thiết kế, thi công PCCC bao gồm
Hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy – 9 Bước tiêu chuẩn
Bước 1: Tiếp nhận, đánh giá và phân loại
Hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy bắt đầu với việc tiếp nhận yêu cầu từ khách hàng và xác định mục đích sử dụng của công trình. Kiến trúc sư sẽ tiến hành đánh giá chi tiết các yếu tố nguy cơ cháy nổ và phân loại công trình theo các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) hiện hành.
Bước 2: Khảo sát công trình
Tiếp theo, nhà thiết kế tiến hành khảo sát hiện trạng công trình. Khảo sát bao gồm việc thu thập thông tin về cấu trúc, vật liệu xây dựng, hệ thống điện, thiết bị hiện có và các yếu tố khác liên quan. Kết quả khảo sát là cơ sở quan trọng để thiết kế hệ thống PCCC phù hợp.
Bước 3: Thiết kế hệ thống PCCC
Dựa trên thông tin thu thập từ bước khảo sát, nhà thiết kế sẽ tiến hành thiết kế hệ thống PCCC. Quá trình này bao gồm lựa chọn thiết bị chữa cháy, hệ thống báo cháy, hệ thống phun nước, báo cháy tự động và ống dẫn nước, đảm bảo tất cả các yếu tố hoạt động hiệu quả và phù hợp với yêu cầu cụ thể của công trình.
Bước 4: Thẩm duyệt thiết kế
Bản thiết kế sau khi hoàn thành sẽ được gửi tới cơ quan PCCC có thẩm quyền để thẩm định. Cơ quan này sẽ xem xét và đưa ra các yêu cầu điều chỉnh nếu cần thiết. Thiết kế sẽ được sửa đổi để đáp ứng các tiêu chuẩn và quy định của cơ quan PCCC.
Bước 5: Phác thảo tiến độ và kế hoạch thi công
Sau khi thiết kế được phê duyệt, nhà thiết kế sẽ phác thảo tiến độ và lập kế hoạch chi tiết cho quá trình thi công. Kế hoạch này bao gồm lịch trình, phân công nhiệm vụ và các bước cần thực hiện để hoàn thành hệ thống PCCC đúng hạn và đảm bảo chất lượng.
Bước 6: Thi công, lắp đặt
Dựa trên kế hoạch đã được phê duyệt, quá trình thi công và lắp đặt hệ thống PCCC sẽ được tiến hành. Các nhà thầu và kỹ thuật viên sẽ lắp đặt thiết bị và hệ thống theo đúng thiết kế, đảm bảo mọi thiết bị hoạt động đúng chức năng và hiệu quả.
Bước 7: Nghiệm thu công trình
Sau khi hoàn thành thi công, nhóm nghiệm thu sẽ kiểm tra toàn bộ hệ thống PCCC. Quá trình nghiệm thu nhằm đảm bảo các thiết bị và hệ thống hoạt động đúng cách và đáp ứng các tiêu chuẩn thiết kế.
Bước 8: Cơ quan PCCC nghiệm thu
Sau khi nhóm nghiệm thu của nhà thầu hoàn thành công việc, cơ quan PCCC có thẩm quyền sẽ tiến hành nghiệm thu chính thức. Hệ thống PCCC phải đáp ứng tất cả các yêu cầu kỹ thuật và quy định của pháp luật.
Bước 9: Bảo hành công trình
Bước cuối cùng trong hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy, sau khi công trình được nghiệm thu và chấp nhận, nhà thầu sẽ cung cấp dịch vụ bảo hành hệ thống PCCC. Nhà thầu sẽ thực hiện bảo trì, kiểm tra định kỳ và sửa chữa nếu phát hiện lỗi hoặc khuyết điểm, đảm bảo hệ thống hoạt động hiệu quả trong suốt thời gian bảo hành.
Quy chuẩn hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy
Theo quy định hiện hành của Pháp luật Việt Nam, quy chuẩn thiết kế PCCC như sau:
| STT | Ký hiệu | Ngày ban hành | Trích yếu |
| 1 | TCVN 7161-1:2022 | 2022 | Hệ thống chữa cháy bằng khí – Tính chất vật lý và thiết kế hệ thống – Phần 1- Yêu cầu chung |
| 2 | TCVN 7336:2021 | 2021 | Phòng cháy chữa cháy – Hệ thống chữa cháy tự động bằng nước, bọt – Yêu cầu thiết kế và lắp đặt |
| 3 | TCVN 13333-2021 Hệ thống Aerosol | 2021 | Hệ thống chữa cháy bằng Sol-khí – Yêu cầu về thiết kế, lắp đặt, kiểm tra và bảo dưỡng. |
| 4 | TCVN 7161-5: 2020 | 2020 | Hệ thống chữa cháy bằng khí – Tính chất vật lý và thiết kế hệ thống – Phần 5: Khí chữa cháy FK-5-1-12 |
| 5 | Tiêu chuẩn 7568-7:2015 | 2015 | Tiêu chuẩn quy định yêu cầu, phương pháp và tiêu chí chất lượng cho các đầu báo cháy khói kiểu điểm sử dụng ánh sáng hoặc ion hóa trong các hệ thống báo cháy |
| 6 | TCVN 10544:2014 | 2014 | Tiêu chuẩn ô ngăn hình mạng trong xây dựng hạ tầng công trình |
| 7 | TCVN 9369:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn áp dụng để thiết kế các loại nhà hát |
| 8 | TCVN 9365:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn áp dụng để thiết kế xây dựng mới hoặc cải tạo nhà văn hóa – thể thảo |
| 9 | TCVN 9206:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn áp dụng để thiết kế đặt các thiết bị điện trong nhà ở và công trình công cộng |
| 10 | TCVN 4601:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn yêu cầu thiết kế công sở cơ quan hành chính nhà nước |
| 11 | TCVN 4529:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn thiết kế xí công trình thể thao, nhà thể thao |
| 12 | TCVN 4514:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn thiết kế xí nghiệp công nghiệp – tổng mặt bằng |
| 13 | TCVN 4470:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn thiết kế bệnh viện đa khoa |
| 14 | TCVN 4205:2012 | 2012 | Tiêu chuẩn thiết kế công trình thể thao, sân thể thao |
| 15 | Tiêu chuẩn 8794:2011 | 2011 | Tiêu chuẩn áp dụng để thiết kế xây dựng mới hoặc cải tạo các trường trung học |
| 16 | TCVN 8793:2011 | 2011 | Tiêu chuẩn áp dụng thiết kế khi xây dựng mới hoặc cải tạo các trường tiểu học |
| 17 | TCVN 3907:2011 | 2011 | Tiêu chuẩn trường mầm non – yêu cầu thiết kế |
| 18 | TCVN 6396-72:2010 | 2010 | Tiêu chuẩn quy định yêu cầu an toàn thang máy chữa cháy |
| 19 | TCVN 7161-13:2009 | 2009 | Tiêu chuẩn quy định yêu cầu cho khí chữa cháy IG-100 trong các hệ thống chữa cháy bằng khí |
| 20 | TCVN 7161-9:2009 | 2009 | Tiêu chuẩn quy định yêu cầu cho khí chữa cháy HFC 227ea dùng trong các hệ thống chữa cháy bằng khí |
Những điều cần lưu ý khi tham khảo hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy
Hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy là một công đoạn quan trọng và phức tạp trong xây dựng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan và sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật. Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi thiết kế, thi công hệ thống PCCC:
- Phân tích và đánh giá rủi ro cháy nổ: Trước khi thiết kế, cần tiến hành phân tích và đánh giá các nguy cơ cháy nổ có thể xảy ra trong công trình. Điều này giúp định hình các giải pháp PCCC phù hợp, đảm bảo an toàn tối đa cho người và tài sản.
- Phù hợp với mục đích sử dụng của công trình: Mỗi công trình có mục đích sử dụng và đặc điểm riêng, do đó, hệ thống PCCC cần được thiết kế sao cho phù hợp với từng loại công trình, từ nhà ở, văn phòng, nhà máy, đến các cơ sở hạ tầng đặc biệt.
- Tích hợp với các hệ thống khác: Hệ thống PCCC phải được tích hợp hài hòa với các hệ thống kỹ thuật khác trong tòa nhà như hệ thống điện, hệ thống cấp thoát nước, hệ thống thông gió. Việc tích hợp này giúp đảm bảo tính hiệu quả và đồng bộ trong vận hành.
- Tuân thủ quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật: Các quy định và tiêu chuẩn về PCCC luôn được cập nhật theo tình hình thực tế và tiến bộ kỹ thuật. Do đó, người thiết kế phải nắm vững và tuân thủ các quy định này, đảm bảo hệ thống được phê duyệt và nghiệm thu bởi các cơ quan chức năng.
- Sử dụng vật liệu và công nghệ tiên tiến: Việc lựa chọn vật liệu và công nghệ tiên tiến giúp nâng cao hiệu quả PCCC, giảm thiểu rủi ro và tăng độ bền vững cho hệ thống. Cần xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như khả năng chống cháy, độ bền, và hiệu suất hoạt động của các thiết bị, vật liệu sử dụng.
- Đào tạo và nâng cao nhận thức về PCCC: Ngoài việc thiết kế và thi công hệ thống, cần tổ chức các buổi đào tạo, tập huấn về PCCC cho nhân viên và cư dân trong tòa nhà. Nhận thức đúng đắn và kỹ năng xử lý tình huống khẩn cấp là yếu tố quan trọng góp phần giảm thiểu thiệt hại khi có sự cố xảy ra.
- Bảo trì và kiểm tra định kỳ: Hệ thống PCCC cần được bảo trì và kiểm tra định kỳ để đảm bảo luôn ở trạng thái hoạt động tốt nhất. Việc bảo trì thường xuyên giúp phát hiện sớm các hỏng hóc và kịp thời khắc phục, đảm bảo an toàn cho công trình.
Những lưu ý trên là các yếu tố cơ bản và quan trọng cần được cân nhắc khi tham khảo hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy, nhằm đảm bảo an toàn tối đa và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành.
Yêu cầu cơ bản cho việc thiết kế, thi công PCCC
Trong quá trình thiết kế và thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), việc tuân thủ các yêu cầu cơ bản sau là điều thiết yếu:
- Đảm bảo an toàn tính mạng con người: Hệ thống PCCC phải được thiết kế để bảo vệ tính mạng của những người sống hoặc làm việc trong công trình. Điều này bao gồm việc thiết kế lối thoát hiểm, hệ thống báo động và thông báo kịp thời để mọi người có thể thoát ra ngoài an toàn khi có sự cố hỏa hoạn.
- Giảm thiểu thiệt hại tài sản: Một trong những mục tiêu quan trọng của hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy là giảm thiểu thiệt hại về tài sản. Hệ thống cần phải có khả năng phát hiện sớm và dập tắt đám cháy, hạn chế tối đa sự lan rộng của lửa.
- Đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của hệ thống: Hệ thống PCCC phải luôn trong trạng thái hoạt động tốt và liên tục, không ảnh hưởng đến sinh hoạt và kinh doanh của công trình. Việc bảo dưỡng định kỳ và kiểm tra hệ thống là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả hoạt động.
- Phù hợp với công năng sử dụng của công trình: Mỗi loại công trình có yêu cầu PCCC khác nhau. Nhà kho hoặc khu vực lưu trữ có các yêu cầu khác với tòa nhà văn phòng nhiều người thuê. Vì vậy, thiết kế hệ thống PCCC phải đảm bảo phù hợp với công năng sử dụng của từng công trình cụ thể.
- Các thành phần cơ bản của hệ thống PCCC: Một hệ thống PCCC tiêu chuẩn bao gồm các thành phần như hệ thống cảnh báo cháy (sử dụng cảm biến nhiệt, khói), hệ thống báo động và thông báo cháy. Những thành phần này phải được thiết kế và lắp đặt chính xác để đảm bảo hiệu quả hoạt động.
Các hệ thống khi thiết kế, thi công PCCC bao gồm
Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC) là một tập hợp các hệ thống và thiết bị phối hợp chặt chẽ để đảm bảo an toàn chống cháy nổ. Mỗi hệ thống đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, cảnh báo và dập tắt đám cháy kịp thời. Việc thiết kế và thi công hệ thống PCCC phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật và pháp lý nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Dưới đây là các hệ thống cơ bản thường được sử dụng trong thiết kế và thi công PCCC.
Hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy với hệ thống báo cháy
Hệ thống báo cháy tự động và thủ công: Hệ thống báo cháy gồm các thiết bị cảm biến như đầu báo khói, đầu báo nhiệt, nút nhấn khẩn cấp và trung tâm báo cháy. Khi phát hiện dấu hiệu của đám cháy, các cảm biến sẽ gửi tín hiệu về trung tâm để kích hoạt hệ thống báo động và cảnh báo. Hệ thống này có thể được thiết kế để phát hiện theo khu vực cụ thể, giúp xác định nhanh chóng vị trí đám cháy và hỗ trợ công tác chữa cháy hiệu quả.
Thiết bị cảm biến khói: Thiết bị này hoạt động liên tục, phát hiện khói và kích hoạt báo động. Các thiết bị cảm biến khói thường tích hợp cả cảm biến và chuông báo trong một, được sử dụng rộng rãi trong nhà ở, văn phòng và các khu vực công cộng. Thiết bị này dễ lắp đặt, chi phí thấp và hoạt động tin cậy.
Đầu báo nhiệt: Đầu báo nhiệt kích hoạt khi nhiệt độ môi trường vượt quá ngưỡng cài đặt. Thiết bị này thường được lắp đặt trong kho, phòng ngủ và các khu vực dễ cháy. Đầu báo nhiệt cũng có thể tích hợp với các hệ thống báo cháy qua điện thoại thông minh để thông báo kịp thời.
Hệ thống chữa cháy
Hệ thống chữa cháy Sprinkler: Hệ thống này tự động phun nước khi nhiệt độ tại đầu phun vượt ngưỡng cài đặt, phù hợp với nhà cao tầng, nhà xưởng, thiết kế nhà trọ nhưng không thích hợp cho các khu vực như phòng máy chủ IT. Hệ thống dễ lắp đặt, bảo trì và có chi phí thấp.
Hệ thống chữa cháy bằng hóa chất khô: Sử dụng trong các khu vực có nguy cơ cháy cao như phòng máy móc, kho hàng dễ cháy. Hóa chất chữa cháy không gây hại cho thiết bị và có thể được kích hoạt tự động hoặc thủ công. Hệ thống này phù hợp với môi trường làm việc có giá trị cao và yêu cầu an toàn cao.
Hệ thống chữa cháy CO2: Hệ thống này dùng khí CO2 để dập tắt đám cháy bằng cách làm loãng không khí. Phù hợp cho các khu vực chứa thiết bị, máy móc và dữ liệu quan trọng. Tuy nhiên, do CO2 là chất độc, hệ thống cần có thời gian trễ để đảm bảo mọi người đã thoát khỏi khu vực nguy hiểm.
Hệ thống chữa cháy bọt (Foam): Phun bọt chữa cháy bao phủ chất lỏng dễ cháy, ngăn cách lửa với không khí. Hệ thống này hiệu quả trong các khu vực chứa xăng dầu, giảm thiểu hư hại thiết bị và ô nhiễm môi trường. Foam có nhiều loại như protein và fluoroprotein, mỗi loại phù hợp với từng hiện trường cụ thể.
Hệ thống báo động và thông báo
Hệ thống này cảnh báo cư dân và lực lượng cứu hỏa khi có cháy, có thể bao gồm loa thông báo thay vì chuông truyền thống. Hệ thống cung cấp hướng dẫn thoát nạn và kết nối với các hệ thống khác như thang máy, thông gió và thoát khói. Hệ thống báo động và thông báo hiện đại còn có thể phát thông tin ghi âm trước hoặc thông báo trực tiếp trong tình huống khẩn cấp.
>>> Xem thêm: Tổng hợp quy chuẩn phòng cháy chữa cháy mới nhất 2024
Bảo trì hệ thống PCCC
Bảo trì định kỳ là yếu tố quan trọng đảm bảo hệ thống PCCC hoạt động hiệu quả và tin cậy. Các thiết bị cần được kiểm tra, bảo dưỡng và sửa chữa kịp thời để đảm bảo sẵn sàng hoạt động khi có sự cố cháy nổ. Hệ thống không được bảo trì đúng cách sẽ suy giảm hiệu quả và độ tin cậy, gây nguy hiểm cho tính mạng và tài sản.
Việc thiết kế và thi công hệ thống PCCC đòi hỏi sự phối hợp giữa các chuyên gia kỹ thuật, quản lý tòa nhà và cơ quan chức năng để đảm bảo mọi yêu cầu an toàn phòng cháy chữa cháy đều được đáp ứng.
ao tri PCCC và kiểm tra dễ dàng và hiệu quả. Thiết kế và cài đặt một hệ thống PCCC là một chuyên, còn để nó hoạt động ổn định lại là một điều khác. Nhiều hệ thống PCCC hiện đại trở nên quá khó khăn hoặc quá phức tạp để duy trì. Nếu không được bảo trì đúng cách, hệ thống sẽ không hoạt động bình thường.
Bằng cách áp dụng đúng các nguyên tắc thiết kế, lựa chọn thiết bị phù hợp và đảm bảo công tác bảo trì định kỳ, chúng ta có thể xây dựng một hệ thống PCCC hiệu quả, bảo vệ tính mạng và tài sản một cách tối ưu. Hy vọng rằng hướng dẫn thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy này của WEDO sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho các kỹ sư, nhà thầu và quản lý công trình trong việc triển khai các giải pháp PCCC tại các công trình xây dựng.
